APP002 – Co to są czasy, ile ich jest i wprowadzenie do czasu Present Continuous

Transkrypcja: APP002 – Angielski Po Polsku – odcinek drugiPresent Continuous

Cześć, witam Was wszystkich. To jest drugi odcinek podcastu „Angielski po polsku”.

Na początku należą Wam się wszystkim przeprosiny, bo w pierwszym odcinku mówiłem, że podcast będzie ukazywał się co dwa tygodnie, a tymczasem od pierwszego odcinka do teraz minęło już prawie 5 miesięcy. Wszystko to wina mojego niezbyt dobrego planowania i pewnie też troszkę nazbyt ambitnego. Pomimo tego, że wiedziałem, że pojawi się u nas nowy domownik, to i tak sądziłem, że będę w tym czasie nagrywał podcast. Ale okazało się, że nie jest to takie proste, byłem ciągle niedospany i zmęczony i pomyślałem sobie, że ten podcast to może nie jest najlepszy pomysł „na teraz” i odłożę go na jakąś bliżej niesprecyzowaną przyszłość. Dam sobie z nim na jakiś czas spokój. Ale stało się coś, czego – szczerze mówiąc – nie spodziewałem się wcale. Zacząłem dostawać od Was wiadomości w zasadzie przypominające mi o tym, że nie ma kolejnych odcinków. Wszedłem też ostatnio na platformę hostingową, na której podcast się ukazuje i zobaczyłem, że ten pierwszy odcinek jest ciągle pobierany i codziennie ktoś go ściąga i słucha. Zdałem sobie sprawę z tego, że nie mogę teraz porzucić nagrywania, bo byłoby to nielojalne wobec słuchaczy, których mam, czyli wobec Was. Więc chciałbym Wam wszystkim podziękować za te wszystkie ponaglenia, to bardzo miłe, że chcecie mnie słuchać i obiecuję, że będę teraz grzeczny i będę nagrywał podcast dużo częściej.

Jak zrozumieć czas angielskie czasy?

Przejdźmy do rzeczy. Dzisiejszy odcinek ma tytuł: „Co to są czasy, ile jest czasów angielskich i wprowadzenie do czasu Present Continuous”. Wszyscy, którzy zaczynają się uczyć angielskiego, ale też ci, którzy już się uczą, boją się tego, że czasów angielskich jest bardzo wiele. Na dobrą sprawę nie wiadomo, ile – ale pewnie koło 700 albo coś koło tego. Chcę Was uspokoić – nie ma ich aż tak dużo. Słyszałem taki argument, że czasy są tylko 3: przeszły, teraźniejszy i przyszły tak jak w języku polskim. A pozostałe struktury to nie są czasy, tylko jakieś inne struktury gramatyczne. I coś w tym jest, ale gdy spojrzymy na dwa zdania w języku polskim, powiedzmy w czasie przeszłym, to zobaczymy, że znaczenie jest troszkę inne. Takie zdanie na przykład:

Piłem kawę.

Albo

Wypiłem kawę.

Nie chcę tu wchodzić w zawiłości gramatyki polskiej, bo nie o to mi chodzi, ale chcę pokazać, że te dwa zdania – chociaż w czasie przeszłym – niosą za sobą inne znaczenia. Podobnie jest w język angielskim. Można powiedzieć:

I drank coffee – wypiłem kawę.

Albo

I was drinking coffee – piłem kawę.

To są dwa różne czasy. Pierwszy z tych czasów to Past Simple, a drugi to Past Continuous. To policzmy teraz te wszystkie czasy. Wezmę sobie kartkę papieru z drukarki i podzielę ją na 3 pionowe kolumny. Pierwsza kolumna to czasy przeszłe – „past”, w środku czasy teraźniejsze – „present’ i „future” na końcu po prawej stronie, to czasy przyszłe. I teraz podzielę ją poziomo i pierwszy rząd poziomo – tak jakbyśmy grali w statki, to by było A1 – to czas Past Simple. W prawo mamy Present Simple i dalej w prawo – Future Simple. Poniżej mamy kolejny rząd. Zaczynając od lewej mamy: Past Continuous, potem w prawo – Present Continuous i Future Continuous. Kolejny rząd pod spodem to będą czasy „perfect”, czyli Past Perfect, Present Perfect i Future Perfect. Kolejny rząd, ostatni: czasy Perfect Continuous. I, zaczynając od lewej, mamy: Past Perfect Continuous – potem w prawo – Present Perfect Continuous i ostatni po prawej stronie – Future Perfect Continuous. Czyli wyszło mi 12. I tyle ich jest tak naprawdę. Czy musimy je wszystkie znać? Bo przecież mówi się i słyszy, że Anglicy nie używają wszystkich czasów, używają najwyżej dwóch albo trzech. I to nieprawda, używają wszystkich czasów wtedy, kiedy pojawia się kontekst użycia któregoś z nich. Prawdą jest, że niektórych czasów używa się częściej niż innych, ale Anglicy używają wszystkich czasów. To po prostu mit, że nie używają kilku. Nawet ci Anglicy, którzy nie są specjalnie wykształceni, używają wszystkich czasów. Powtarzam – wszystkich.

Jak wezmę tę kartkę, odwrócę ją pod światło tyłem, to widzę, że wszystkie te czasy, których jest 12, mogą mieć stronę bierną. Może nie wszystkie, bo Future Perfect Continuous i jeszcze niektóre nie będą miały, ale pojawi nam się jeszcze dużo strony biernej. Szczególnie w czasach „simple” i „continuous” i „perfect”. Tym będziemy się zajmować trochę później. Na razie chciałbym się zająć wszystkimi czasami. Nie wyszła mi za ładnie ta tabelka, zrobię Wam nową i wkleję potem na stronę: angielski po polsku.uk/app002. Także zapraszam – zobaczcie sobie ją.

Jak wygląda czas Present Continuous?

Dziś zajmiemy się czasem Present Continuous. Dlaczego właśnie nim? Bo od razu zrobimy sobie odmianę „to be”, która jest pierwszą lekcją gramatyki angielskiej, którą każdy musi przerobić tak, żeby się nie mylił. To będzie nieśmiertelne: „I’m”, „You are”, ale nie wyłączajcie odbiorników, jeśli to znacie. Muszę to zrobić niejako dla porządku. Pamiętajcie o tym, że nawet najprostsze struktury są używane w trudnych i zawiłych zdaniach.

Więc jeśli chcemy powiedzieć zdanie oznajmujące, to odmieniamy tak:

Oznajmujące Pytania Przeczenia
I am Am I? I am not
You are Are you? You are not
He is Is he? He is not
She is Is she? She is not
It is Is it? It is not
We are Are we? We are not
They are Are they? They are not

Przy przeczeniach mamy do wyboru dwie krótkie formy. Można mówić:

Hes not albo he isnt.

Were not albo we arent.

Shes not albo she isnt.

Znaczenie jest takie samo. Generalnie zawsze w angielskim mówionym używa się skróconych form – chyba, że chcemy powiedzieć coś z emfazą:

It is not my fault – To nie jest moja wina.

To jeszcze trochę przykładów:

Hes not very clever, is he? – On nie jest zbyt bystry, prawda?

No, hes not the sharpest knife in the drawer.

Ktoś „nie jest najostrzejszym nożem w szufladzie…” to angielski idiom, ale chyba nie muszę go tłumaczyć?

To jeszcze:

Were not in it for the money. – Nie robimy tego dla pieniędzy.

Are you serious? – Mówisz poważnie?

Is it one of yours? – Czy to jest Twój?

Were not in the right lane. – Nie jesteśmy na dobrym pasie.

Where are you? – Gdzie jesteś?

Who is it? – Kto to jest?

They arent very easy. – Nie są zbyt łatwe. 

Is it your first day? – Czy to Twój pierwszy dzień? 

Its not my best one for sure. Na pewno nie najlepszy. 

Its your last chance. To twoja ostatnia szansa. 

Why is it still here? – Dlaczego to tu ciągle jest?

The children are in the garden. – Dzieci są w ogrodzie. 

Shes at work. – Ona jest w pracy.

Dobrze, mamy to. Jakby ktoś zapomniał odmiany, to zapraszam na stronę: agielskipopolsku.uk/app002. Ta odmiana jest nam potrzebna po to, żeby układać zdania w czasie Present Continuous. Robi się to w ten sposób, że do tej odmiany „to be” dodajemy czasownik z końcówką „ing”.

Czyli np.: My cat is sleeping.

Zamiast he, she, it możemy dać pełną osobę lub podmiot, tak jak w tym przypadku: „my cat” – zamiast „it”.

Generalnie do kotków i piesków używa się zaimka osobowego „it”, ale jeśli naprawdę uwielbiasz kotki, możesz na futro mówić „he” albo „she”. He is sleeping. On śpi.

I kolejne przykłady:

They are waiting outside in the rain. – Oni czekają na zewnątrz w deszczu. 

Are you listening to me? – Słuchasz mnie?

Is she doing OK? – Czy on sobie dobrze radzi? 

Nabierasz mnie. – You are pulling my leg. 

Następny idiom: „Ciągniesz mnie za nogę”. Niektóre angielskie idiomy są bez sensu na pierwszy rzut oka, ale gdy się nad tym zastanowić, polskie też nie są lepsze.

„You are pulling my leg” znaczy: „Nabierasz mnie”. Gdybyśmy chcieli się przyjrzeć polskiemu: „Nabierasz mnie” i rozumieć je dosłownie, to też okaże się, że sensu tam niewiele. Albo np.: „spać smacznie”. Ciekawe, dlaczego „smacznie”? Anglicy mówią: „sleep sound”, też ciekawie. Ale to tylko dygresja. Wracamy do Present Continuous.

Kiedy i jak używać Present Continuous?

Wiemy już, jak wyglądają zdania w czasie Present Cointinuous. Teraz chciałbym Wam powiedzieć o kontekstach, w jakich tego czasu się używa.

Kontekst pierwszy:

Przede wszystkim mówimy o rzeczach lub czynnościach, które dzieją się w tej chwili. Ja mogę powiedzieć:

Im recording a podcast episode. – Własnie nagrywam odcinek podcastu.

A ty możesz powiedzieć:

Im cycling and Im listening to a podcast. – Jadę na rowerze i słucham podcastu.
Albo po prostu:

I’m listening to a podcast right now. – Słucham teraz podcastu.

Tak naprawdę nie trzeba w tych zdaniach używać słów „now” albo „at the moment”. Sama konstrukcja Present Continuous daje nam ten kontekst.

Może jeszcze kilka przykładowych zdań:

Is it even working? – Czy to w ogóle działa? 

Im trying to clean my room. – Próbuję posprzątać mój pokój.

She is doing it again. – Ona znów to robi. 

What is she doing? – Co ona robi? 

Im writing emails now. Please dont disturb. – Piszę teraz maile. Proszę nie przeszkadzaj. 

Were trying to fix it. – Próbujemy to naprawić.

Theyre not staying in this hotel. – Oni nie mieszkają w tym hotelu.

Youre making a huge mistake. – Popełniasz bardzo duży błąd.

Sorry, cant talk now. Im doing shopping. – Przepraszam nie mogę rozmawiać, robię teraz zakupy.

Drugim kontekstem użycia tego czasu są czynności i stany tymczasowe.

Np. kiedy ktoś mówi:


Robię kurs na prawo jazdy – Im taking driving lessons.

Wiadomo, że jeśli ktoś mówi takie zdanie to nie oznacza, że właśnie w tej chwili siedzi za kierownicą Fiata Punto i pocą mu się ręce, tylko po prostu jest w trakcie kursu.
I podobnie:

I’m working from 10 to 6 this week, because one of my collegues is ill. – Pracuję w tym tygodniu od 10 do 6, bo mój kolega jest na chorobowym.

Słowko „colleague” oznacza współpracownika – kolegę z pracy. Łatwo jest przetłumaczyć słówko „colleague” na polskie słówko „kolega”, ale tak naprawdę „colleague” to jest Twój współpracownik. Jeżeli to jest Twój znajomy lub przyjaciel, mówi się wtedy „friend”.

I jeszcze jedno zdanie:

 Im learning Spanish, because were going to Spain for holidays. – Uczę się hiszpańskiego, bo jedziemy na wakacje do Hiszpanii. 

Kolejnym kontekstem jest sytuacja, w której jesteśmy zirytowani jakąś powtarzającą się sytuacją albo czyimś zachowaniem.

This car is always breaking down – Ten samochód ciągle się psuje. 

Mimo tego, że kontekst nie jest „teraz”, to używa się czasu Present Continuous. Ale jeśli jesteśmy spokojni jak buddyjski mnich, można powiedzieć po prostu:

This car breaks down quite a lot.

Albo jeszcze takie przykłady:

Hes always holding me back. – On zawsze mnie powstrzymuje. 

Sally is always complaining. – Sally zawsze narzeka. 

Czwartym kontekstem jest kontekst, w którym używamy czasu Present Continuous żeby mówić o najbliższej przyszłości, o planach na najbliższe dni. My też w języku polskim używamy czasu teraźniejszego do mówienia o przyszłości. Np. kiedy mówimy: Idę wieczorem na siłownię albo spotykamy się jutro o 20:00. Mówimy w czasie teraźniejszym, ale odnosimy się do przyszłości. Ten kontekst łatwo zrozumieć, jeśli wyobrazimy sobie, że oglądamy swój kalendarz i mówimy:

Tomorrow at 1 pm Im having lunch with Kate. – Jutro o pierwszej mam lunch z Kate. 

Today after work I’m going shopping. – Dziś po pracy idę na zakupy.

They are flying to Berlin tomorrow morning. – Oni lecą do Berlina jutro rano.

Shes not coming. – Ona nie przyjdzie. 

Were not going there. Nie idziemy tam. 

They are inviting Natasha. – Oni zapraszają Nataszę. 

Jest jeszcze kilka innych sposobów na to, aby mówić o przyszłości, ale na pewno jeszcze o nich powiem w którymś z przyszłych podcastów.

Jest jeszcze jeden szczególny kontekst zastosowania czasownika „to be” w formie Continuous z końcówką „ing”: żeby powiedzieć, jak ktoś się zachowuje w tej chwili. Mówimy np.:

She is being rude. – Ona zachowuje się niegrzecznie.

You are being silly. – Zachowujesz się głupio.

He is being condescending. – On zachowuje się protekcjonalnie. 

You are being curel. – Jesteś okrutna.

Jak widać mamy co najmniej 5 kontekstów użycia czasu Present Continuous. Najważniejszy jest ten, który opisuje nam stany i sytuacje dziejące się teraz. Ważny jest też ten, który mówi o przyszłości.

Dobrze, to chyba tyle na dziś. Wszystkie przykłady zdań możecie zobaczyć na stronie angielskipopolsku.uk/app002, a dodatkowo dodałem jeszcze kilka zdań, żebyście mogli sprawdzić, czy poprawnie układacie strukturę Present Continuous. Są to zdania po polsku i jeśli klikniecie na przycisk obok zdania, pokaże się ono po angielsku. Jak już zauważyliście, podaję tłumaczenie zdania na język polski w podcaście i to właśnie będę robił dalej, bo takie jest założenie podcastu „Angielski po polsku”.

Zapraszam jeszcze na naszą facebookową, zamkniętą grupę „Angielski po polsku”. Jeśli macie jakieś pytania lub sugestie, proszę podzielcie się nimi. Można też do mnie pisać na adres: podcast@angielskipopolsku.co.uk.

Dzięki i do usłyszenia w następnym odcinku.

Leave a Comment

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *