Poniżej transkrypcja tego odcinka podcastu, a jeszcze niżej ćwiczenia

Witajcie, nazywam się Błażej Kozioł. Jestem nauczycielem języka angielskiego, albo jeśli wolicie lektorem, ale jestem też praktykiem bo mieszkam i pracuję w Anglii i tutaj używam angielskiego w pracy i na ulicy … i przy wszystkich innych koniecznych okazjach. Pomagam ambitnym i zdecydowanym nauczyć się języka angielskiego i mam pewność, że moi słuchacze do tej kategorii należą.

Zachęcam Was do subskrybowania mojego podcastu w waszej ulubionej aplikacji podcastowej i zapraszam też na mój profil na Facebooku – poszukajcie angielski po polsku i z łatwością go znajdziecie. Tam możecie obejrzeć ponad 150 FB livów na których tłumaczę różne zasady gramatyczne i słownictwo. Można się też łatwo ze mną skontaktować. Odcinek podcastu, którego teraz słuchacie ma też swoją stronę tekstową którą znajdziecie pod adresem www.angielskipopolsku.co.uk/app010 Warto myślę tam spojrzeć bo znajdziecie tam prócz wszystkich przykładów których dziś użyję jeszcze prezenty, czyli tabelkę czasowników nieregularnych w formie audio i dostęp do bezpłatnego kursu Słowa Słowa Słowa z którego możecie uczyć się słownictwa.

Jest tam jeszcze coś, mój ebook, pod tytułem Phrasal Verbs – Jak się nauczyć i nie zwariować.

No ale dobrze, wystarczy już wstępu, dziś mamy zajmować się czasem Present Perfect. Jest to pierwsza część na temat Present Perfect, bo temat jest na tyle rozległy, że postanowiłem rozdzielić go na dwa odcinki.

Jeśli uczycie się czasów angielskich to wiecie pewnie, że ten jest dość problematyczny.
Wynika to z tego, że w języku polskim nie ma on jakiegoś bezpośredniego odpowiednika i stąd wynika cały kłopot z jego używaniem.

Niestety, jest on niezwykle popularny wśród native speakerów i żeby dobrze posługiwać się językiem angielskim trzeba nim sprawnie operować.

Rozmawiałem ostatnio

Niestety, Polacy (mam tu na myśli moich studentów) mało go używają, próbują go omijać, uchylać się od niego i traktują go jako coś zupełnie niepotrzebnego w codziennej komunikacji a to duży błąd. Mam nadzieję, że po wysłuchaniu tego i następnego odcinka podcastu, który również będzie poświęcony present perfect, wszystko stanie się jasne. Trzymam kciuki 🙂

Dobrze, to najpierw przedstawię Wam konstrukcję gramatyczną tego czasu i odmienię przez osoby zdanie “kupiłem samochód” czyli I have bought a car. Potem powiem więcej o kontekstach.

Zdania w present perfect układa się w ten sposób, że najpierw jest podmiot (czyli osoba – na przykład I, you Uncle John albo my car), potem have albo has w zależności od osoby a potem daje się czasownik z końcówką -ED albo czasownik w tak zwanej trzeciej formie z tabelki (pamiętajcie o tabelce od pobrania)

A więc zdania oznajmujące:

I have bought a car – kupiłem samochód
you have bought a car – kupiłeś albo kupiliście samochód
he has bought a car.- on kupił samochód
she has bought a car.- ona kupiła samochód
it has bought a car.- to / ono kupiło samochód (no dobra, wiem, że to zdanie nie brzmi dobrze po polsku ale to tylo przykład, wybaczcie)
we have bought a car – my kupiliśmy samochód
they have bought a car – oni kupili samochód.

Teraz zdania przeczące

…i tu użyje już skrótów – have not to haven’t a has not to hasn’t.

I haven’t bought a car – Nie kupiłem samochodu.
you haven’t bought a car – Nie kupiłeś albo nie kupiliście samochodu.
he hasn’t bought a car.- On nie kupił samochodu
she hasn’t bought a car.- Ona nie kupiła samochodu
it hasn’t bought a car.- to / ono nie kupiło samochodu
we haven’t bought a car – My nie kupiliśmy samochodu.
they haven’t bought a car – Oni nie kupili samochodu.

No i pytania. W pytaniach operator have lub has zamienia się miejscami z podmiotem czyli.

Have I bought a car? – Czy kupiłem samochód?
Have you bought a car? – Czy kupiłeś samochód?
Has he bought a car? – Czy on kupił samochód?
Has she bought a car? – Czy ona kupił samochód?
Has it bought a car? – Czy ono kupiło samochód?
Have they bought a car? – Czy oni kupili samochód?
Have we bought a car? – Czy kupiliśmy samochód?

OK, mamy to z głowy. W czasie present perfect najłatwiej się nauczyć właśnie tej struktury. Gorzej bywa z kontekstami, ale już się do tego zabieramy.

Pierwszą trudnością z czasem present perfect jest to, że pomimo, że jest to czas teraźniejszy tłumaczymy go na język Polski na czas przeszły. Wyobraźcie sobie Andrzeja, który właśnie wychodzi ze szpitala z ręką w gipsie, bo miał mały wypadek na nartach. A więc zdanie w present perfect będzie brzmiało tak:

Andrew has broken his hand.

W języku polskim użyjemy do przetłumaczenia tego zdania czasu przeszłego, jest to dla nas naturalne że mówimy:

Andrzej złamał rękę.

Ale w głowie Anglika to zdanie jest teraźniejsze i lepszym tłumaczeniem byłoby:

Andrzej ma złamaną rękę.
A wracając do przykładów wcześniejszych rozumiem zdanie ‘She has bought a car” jako “ona ma kupiony samochód”

To zdanie o samochodzie nie brzmi już tak dobrze po polsku i wiele ze zdań present perfect nie przekłada się na polski czas teraźniejszy.

Bo nawet jeśli mogę przetłumaczyć zdanie “He hasn’t finished the report yet” na “On nie ma jeszcze skończonego raportu” to wchodzę na pole minowe gdy chce przetłumaczyć w ten sposób “She has already left the building” – bo zdaje się, że nie mówi się po polsku “Ona ma już wysznięte z budynku”

I właśnie dlatego, że present perfect jest nieprzekładalny na Polski na czas teraźniejszy, wszystkie zdania tłumaczymy na czas przeszły.

Ale pamiętajcie, bo to jest bardzo ważne: Present perfect to czas teraźniejszy. To jest kluczowa sprawa jeśli chodzi o zrozumienie kontekstu. Wszystkie zdania w tym czasie dotyczą sytuacji teraz.

Gdy używamy tego czasu nie dajemy żadnego odniesienia do przeszłości. Pamiętacie?
Andrew has broken his hand.
She has bought a car.
Albo
I haven’t seen Jane yet.
Have you finished already?

Gdy takie odniesienia do przeszłości się pojawiają, zdania będą w czasie przeszłym, a więc:

Andrew broke his hand last week in Zakopane.
She has bought a new car yesterday.
I didn’t see Jane yesterday evening.
Did you finish the report yesterday?

Niekoniecznie trzeba zawsze używać odniesień do czasu przeszłego takich jak yesterday, czy 10 minutes ago, żeby wiedzieć że użyty będzie czas past simple. Czasem sam kontekst mówi nam o przeszłości.

Na przykład jeśli mówisz “Moja mama chodziła do tej samej podstawówki co ja” to wiadomo, że zdanie będzie w przeszłości, bo mama chodziła do szkoły wiele lat temu. Powiemy więc “My mum went to the same primary school.”

Albo:

I never met my grandfather, he died before I was born.
Czyli “Nigdy nie spotkałem dziadka, zmarł zanim ja się urodziłem” – przeszłość
Ale powiemy w present perfect:
I’ve never met anyone famous. – teraźniejszość. Do tych kontekstów wrócę jeszcze w kolejnym odcinku.

Dziś chciałbym jeszcze powiedzieć o trzech słówkach “just, already i yet”

Zajmijmy się najpierw słówkiem just, które z łatwością można przetłumaczyć na polski jako właśnie.

I’ve just finished cleaning the kitchen – Właśnie skończyłem sprzątać kuchnie.
Somebody has just called me about this. – Ktoś właśnie zadzwonił w tej sprawie.
He’s just left the office – On właśnie wyszedł z biura.
I’ve just heard about the accident. – Właśnie usłyszałem o wypadku.

Słówko just bardzo często pojawia się w tandemie z present perfect, więc warto pamiętać to połączenie.

Kolejnym słowem jest already, czyli “już”

No i kilka przykładów:

I’ve already sent her the email. – Już jej wysłałem ten email.
She’s already bough a new phone. – Ona już kupiła nowy telefon.
We’ve already discussed the next steps of the project. – Już przedyskutowaliśmy następne kroki projektu.
He’s already paid online. – On już zapłacił przez internet.

Trzecie słówko bardzo mocno powiązane z present perfect to słówko yet.

I tutaj mamy problem z tłumaczeniem, bo można je przetłumaczyć zarówno na już jak i na jeszcze.

No to spróbujmy sobie potłumaczyć zdania. Oczywiście ze słówkiem yet tym razem.

Have you finished eating yet? – Czy skończyłeś już jeść?
I haven’t read it yet. – Jeszce tego nie przeczytałem.
Have you spoken to Anna yet? – Czy rozmawiałeś już z Anną?
She hasn’t emailed me yet. – Jeszcze do mnie nie napisała maila.

Tak więc lekcją z tego odcinka podcastu jest to, że czas present perfect to czas teraźniejszy a wszystkie zdania dotyczą sytuacji teraz.
W kolejnym odcinku, który tez będzie poświęcony czasowi present perfect znajdziecie dużo więcej kontekstów i przykładów użycia tego czasu, więc zapraszam już niedługo do posłuchania.

I jeszcze raz przypominam – angielkipopolsku.co.uk/app010 – tam znajdziecie ćwiczenia do tego odcinka, mój eBook i podlinkowane inne moje materiały.

A tymczasem do zobaczenia, przez mikrofon, z Anglii mówił do Was Błażej Kozioł

Spróbuj swoich sił

i przetłumacz poniższe zdania. Zobacz odpowiedź przyciskając “pokaż”.

Zrobiłeś już wszystko?   Pokaż   Have you done evertytning?
Wysłała mi ten email bez załącznika.   Pokaż   She has sent me the email without the attachment.
Jeszcze nie zadecydowaliśmy.   Pokaż   We haven’t decided yet.
Oni już wrócili.   Pokaż   They have already come back.
John właśnie do mnie dzwonił.   Pokaż   John has just called me.
Nie przeczytałem jeszcze dokumentacji.   Pokaż   I haven’t read the documentation yet.
Skończyłeś już pisać raport?   Pokaż   Have you finished writing the report yet?
Już się spotkałem z nowym managerem.   Pokaż   I’ve already met the new manager.
Oni już skończyli spotkanie.   Pokaż   They have already finished the meeting.
Film się właśnie zaczął.   Pokaż   The film has just begun.
Dziecko już zaczęło chodzić   Pokaż   The baby has already started walking.
Właśnie zjadłem lunch.   Pokaż   I’ve just had lunch.
Widziałeś już nowy samochód Toma?   Pokaż   Have you seen Tom’s new car yet?